धेरै घरजग्गा किनबेच हुने जिल्लामा ‘मोरङ’ पहिलो, काठमाडौं, सुनसरी र झापाले पच्छ्याउँदै

काठमाडौं । घरजग्गा कारोबारका लागि पूर्वी नेपालको तराई ‘हटस्पट’ बन्दै आएको छ । झापा, मोरङ र सुनसरी रियलका इस्टेट हब नै बनेका छन् ।  

गत आर्थिक वर्ष ०७९/८० मा देशकै संघीय राजधानी काठमाडौंलाई उछिन्दै मोरङ जिल्ला सबैभन्दा धेरै घरजग्गा किनबेच हुने पहिलो बनेको छ ।

कोशी प्रदेशको राजधानी रहेको मोरङलाई काठमाडौं, सुनसरी र झापा जिल्लाले पछ्याइरहेको देखिन्छ ।

एक वर्षमा मोरङ जिल्लामा करिव ३१ हजार घरजग्गा किनबेच भएका छन् । मोरङमा रहेका तीनवटा मालपोत कार्यालयमध्ये बेलवारी मालपोतबाट सबैभन्दा धेरै घरजग्गा किनबेच हुने गरेका छन् ।

दोस्रो नम्बरमा रहेको काठमाडौंमा एक वर्षमा २४ हजार ८३७ घरजग्गा किनबेच भएको भूमि व्यवस्थापन विभागले जनाएको छ । काठमाडौंमा रहेका ६ वटा मालपोत कार्यालयमध्ये कलंकी, साँखु र चावाहिल मालपोतबाट धेरै घरजग्गा किनबेच हुने गर्छन् ।

भित्री शहरका घरजग्गाको लिखत पारित गर्दै आइरहेको डिल्ली बजार मालपोतबाट सबैभन्दा कम घरजग्गा किनबेच हुन्छन् ।

उपत्यकाभित्रकै ललितपुर र भक्तपुर जिल्ला क्रमशः १९ र २० औं स्थानमा रहेका छन् । तिब्र शहरीकरण भइरेका तराईका जिल्लाहरुले घरजग्गा कारोबारमा काठमाडौंलाई उछिन्‍न थालेको धेरै भइसक्यो । तर, मालपोत राजश्‍व उठ्तीका हिसावले भने काठमाडौं, ललितपुर र भक्तपुर अग्रणी रहेका छन् । 

वर्षमा १०  हजारभन्दा बढी घरजग्गा किनबेच भएका जिल्लाहरू

मोरङ, सुनसरी र झापा पहिलो पाँचभित्र

एक वर्षमा २३ हजार ५४५ घरजग्गाको लिखत पारित गरी सुनसरी जिल्ला तेस्रो बनेको छ । मासिक घरजग्गा कारोबारका हिसावले सुनसरीको इनरुवा (इटहरी) मालपोत देशकै पहिलो नम्बरमा पर्दै आइरहेको देखिन्छ । 

झापामा २३ हजार ५४५ घरजग्गा किनबेच भएर चौथो नम्बरमा छ भने पाँचौं नम्बरमा दाङ परेको छ, जहाँ वर्षमा २१ हजार ९२५ घरजग्गा किनबेच भएका छन् ।

पश्‍चिम नेपालको बाँकेमा १७ हजार ५६४ घरजग्गा किनबेच भई छैठौं नम्बरमा परेको छ । वर्षमा १४ हजार ६५० घरजग्गा किनबेच गराई कैलाली जिल्ला तेह्रौं नम्बरमा छ ।

एक वर्षमा १० हजारभन्दा बढी घरजग्गा किनबेच हुने जिल्लामा काठमाडौं, ललितपुर, भक्तपुर, काभ्रे र कास्कीबाहेक अरु सबै तराईका जिल्ला हुन् । तराईमा पनि अधिकांश मधेश र कोशी प्रदेशका जिल्ला रहेको भूमि विभागको तथ्यांकले देखाउँछ ।

पश्‍चिम तराईका केही जिल्ला बाहेक अधिकांश जिल्लाको कारोबार वार्षिक पाँच हजारदेखि १० हजारसम्म रहेको देखिन्छ ।  अधिकांश मध्य पहाडी जिल्लाहरुमा औषत घरजग्गा कारोबार पाँच हजारभन्दा तल रहेको छ । 

वर्षमा एक हजारभन्दा कम कारोबार हुने जिल्लाहरू

पश्‍चिम नेपालका कर्णाली र सुदूरपश्चिमको पहाडी र हिमाली भेगमा सबैभन्दा कम घरजग्गा किनबेच हुने गरेको छ । वर्षमा एक हजारभन्दा पनि कम घरजग्गा कारोबार हुनेमा अधिकांश कर्णाली र सुदूरपश्चिम प्रदेशका पहाडी र हिमाली जिल्ला रहेका छन् । 

सबैभन्दा कम मनाङ जिल्लामा वर्षमा २१ घरजग्गा किनबेच भएका छन् । हुम्लामा ११६, डोल्पामा १३९, मुगुमा २२३, मुस्ताङमा २२३, रसुवामा २५४, डोटीमा २५७, दार्चुलामा २७१, डढेल्धुरामा २७८ घरजग्गा किनबेच भएको तथ्यांक छ ।

यस्तै, बाजुरामा २८९, अछाममा २९४, बैतडीमा ३१६, बझाङमा ३५८, कालिकोटमा ४२८, तेह्रथुममा ६०४, जुम्लामा ६४८, म्याग्दीमा ७३१, दैलेखमा ७९१, सोलुखुम्बुमा ९०६ घरजग्गा किनबेच भएको भूमि विभागले जनाएको छ ।