व्यक्तिगत आवासीय कर्जा प्रवाहमा ६३ प्रतिशतले कमी

काठमाडौं । बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरुबाट कर्जा लिएर घरजग्गा खरिद गर्ने ग्राहक ह्वात्तै घटेका छन् । 

गत आर्थिक वर्षको पहिलो तीन महिना (साउन–अशोज)को तुलनामा चालु आवको सोही अवधिमा व्यक्तिगत आवासीय कर्जा प्रवाह ६३ प्रतिशतले घटेको हो ।

गत वर्षको पहिलो तीन महिनामा बैंकहरुले २६ अर्ब ७७ करोड रुपैयाँ व्यक्तिगत आवासीय कर्जा प्रवाह गरेका थिए । तर, यस वर्ष यो घटेर ९ अर्ब ८६ करोड रुपैयाँमा सीमित भएको छ । 

नेपाल राष्ट्र बैंकले बैंकहरुलाई पहिलो पटक घरजग्गा किन्ने ग्राहकलाई अधिकतम दुई करोड रुपैयाँसम्म व्यक्तिगत आवासीय कर्जा प्रवाह गर्न पाउने व्यवस्था गरेको छ । 

घरजग्गा प्रवाहसँगै घरजग्गा कारोबारमा सुधार नआउँदा देशकै आर्थिक गतिविधि समेत सुस्त बनेका छन् । 

बजार विश्लेषकहरूका अनुसार यो गिरावटका पछाडि मुख्यतया मन्दी, आत्मविश्वासको कमी, बजारको माग घट्नुजस्ता कारणहरू जिम्मेवार छन् । घरजग्गा क्षेत्रमा लगानीको कमीले निर्माण र व्यापारजस्ता क्षेत्रहरूमा समेत प्रत्यक्ष प्रभाव पारिरहेको देखिन्छ । 

बैंकमा तरलता फालाफाल भएपछि कर्जाको ब्याजदर ८ प्रतिशतको रेञ्जमा झरि

सकेको छ । तैपनि बैंकबाट कर्जा लिएर घरजग्गा खरिद गर्ने ग्राहकको संख्या ह्वात्तै घटेको देखिन्छ । राष्ट्र बैंकले घरजग्गा क्षेत्रमा प्रवाह हुने कर्जामा कडाइ यथावत राखिरहेका कारण पनि घरजग्गा कर्जा बढ्न नसकेको एकथरीको भनाई छ । अहिले पनि बैंकहरुले घरजग्गामा फेयर मार्केट भ्यालुको ४० प्रतिशतमात्र लगानी गर्न पाउँछन् । यस्तै, घरजग्गा कर्जामा जोखिमभार १२५ प्रतिशत छ । 

ऋण लिएर घजग्गा खरिदकर्ताका चुनौतीहरू

डाउन पेमेन्ट जुटाउन कठिनाई

बैंकहरूले कर्जा प्रवाहमा गर्दा कडा नीति अपनाउँदा घर किन्ने व्यक्तिहरूले न्यूनतम डाउन पेमेन्टका लागि आवश्यक रकम जुटाउन समस्या भोगिरहेका छन् । अहिले बैंकले काठमाडौं उपत्यकामा ४० प्रतिशत र बाहिर ५० प्रतिशतमात्र कर्जा लगानी गर्न पाउँछन् ।

घरजग्गाको मूल्य र आर्थिक जोखिम

कुनै पनि खरिदकर्ताले घरजग्ग खरिद गर्दा आफ्नो दीर्घकालीन वित्तीय स्थायित्वलाई विचार गर्छन् । तर, हालको अनिश्चित बजारले उनीहरूलाई निर्णय लिन झन् कठिन बनाएको देखिन्छ । पछिल्लो समय घरजग्गा कारोबारमा सुधार आउनुको सट्टा झनझन खस्किरहेको देखिन्छ ।

कर्जा प्रक्रियाको जटिलता

बैंकहरूले जोखिम घटाउनका लागि कर्जा प्रक्रियामा कडाइ गर्दा घर खरिद गर्न चाहने व्यक्तिहरू झन् बढी प्रभावित भएका छन् । घरजग्गा क्षेत्रमा कर्जा प्रवाह गर्दा बैंकले १२५ प्रतिशत जोखिम भार व्यवस्था गर्नुपर्छ । 

सामन्यतया फस्ट होम बायरहरू घरजग्गा बजारका प्रमुख ग्राहक हुन् । किनभने हरेक व्यक्ति आफ्नो एउटा घर होस् भन्ने चाहन्छ । तर, उनीहरूको संलग्नता घट्दा सम्पूर्ण बजार नै मन्दीमा गएको छ ।

यस्तै गैरआवासीय नेपालीहरुले पनि नेपालको घरजग्गामा लगानी गर्न कम गर्दै गइरहेको देखिन्छ । उल्टै यहाँको घरजग्गा बिक्री गरेर विदेशमा पैसा लैजाने प्रवृत्ति बढ्दै छ ।

बैंकको कर्जा प्रवाह बढाउनका लागि पहिलोपटक घर किन्ने व्यक्तिहरूलाई लक्षित गरेर सरकार र बैंकहरूले सहुलियतपूर्ण कर्जाको योजना ल्याउनुपर्ने देखिन्छ । 
फस्ट होम बायरहरूलाई केन्द्रमा राखेर नीति निर्माण नगरिए, घरजग्गा बजारको संकट झन् गहिरिने बजार विश्लेशक बताउँछन् ।