गुणस्तरीय सिमेन्ट कसरी छान्‍ने ? सिमेन्ट किन्‍नुअघि जान्‍नैपर्ने ८ टिप्सहरु

काठमाडौं । सिमेन्ट सबैभन्दा महत्वपूर्ण आधुनिक निर्माण सामाग्री हो । सिमेन्ट सामान्यतया कंक्रिट र मोर्टार तयार पार्न, आरसीसी फ्रेम गरिएका संरचनाहरु तयार बनाउन प्रयोग गरिन्छ । सिमेन्ट चिप्लो, कडा, र मिश्रित हुन्छ । संरचनाको शक्ति स्थायित्व मुख्य रुपमा सिमेन्टको टिकाउसँग लागू हुन्छ । 

तर, अहिले सिमेन्टमा व्यापक मिसावटहरु पनि देखिने गर्छन् । यी कुरामा धेरै मानिसहरु अन्जान नै हुने गरेका छन् । बजारमा सिमेन्ट किन्दा र भण्डारन गर्दा धेरै विचार पुर्याउनुपर्छ ।

सिमेन्ट किन्‍नुभन्दा पहिले के जाँच गर्ने

नेपालमा पाँच दर्जनभन्दा बढी सिमेन्ट तथा कंक्रिट उत्पादन गर्ने उद्योग छन् । उनीहरु प्रायः आफ्नो सिमेन्ट उत्पादनबाट कसरी मुनाफा बढाउने भन्‍ने बारे मात्र सोच्‍ने गर्छन् । हामीमध्ये धेरैलाई यो जानकारी छ कि सिमेन्टको लागत अन्य निर्माण सामाग्री भन्दा बढि हुन्छ र यो तपाईको समग्र परियोजना लागतलाई प्रभावित गर्छ । 

हामीले सिमेन्टबारे केही सावधानी अपनाउन केही सुझावहरु दिँदै छौं ।

साधारण कारण, डुप्लिकेट वा मिसावटयुक्त सिमेन्टको संरचनाले घर–भवनको आयु घटाउँछ । तपाईले सिमेन्ट किन्‍नुअघि केही आधारभूत विशिष्टिताहरुको राम्रोसित जाँच गर्नुपर्छ, जसले गर्दा पछि हुने दुर्घटनाबाट बच्‍न सकिन्छ । सिमेन्टको बोरामा छापिएको मितीदेखि लिएर सिमेन्ट एक्सपायर मितिसम्म जाँच गर्नुपर्छ ।

सिमेन्ट किन्‍नु अघि गरिने जाँचहरु 

१. ठिकसँग निर्माताको नाम, त्यसको दर्ता ट्रेडमार्क पढ्नुहोस् । यदि त्यस सिमेन्टको बोरामा ट्रेडमार्क र नाम राम्ररी छापिएको छैन भने त्यो नक्कली पनि हुन सक्छ ।

२. आईएसओ मार्क सिमेन्टको झोलामा कालो रंगमा छापिएको हुनुपर्छ । आईएसओ मार्कले सिमेन्टको बोरामा चाहिने र निर्दिष्टीकरणको हरेक आवश्यकता पुरा गरेकाृ छ भन्‍ने पुष्टी गर्छ ।

३. सिमेन्टको गुणस्तर र सिमेन्टको प्रकारहरु सिमेन्टको बोरामा जाँच गर्नको लागि महत्वपूर्ण हुन्छ ।

४. एक बोरा सिमेन्टको तौल २५ देखि ५० केजी सम्मको सिमेन्टको झोलामा उल्लेख हुनुपर्छ ।

५. सिमेन्टको गुणस्तर, ब्राण्डबारे जाँच गर्नुपर्छ । किनभने तपाईले लिनुभएको सिमेन्ट एक प्रतिष्ठित ब्राण्ड को हो या होइन थाहा पाउनुपर्छ । साथै ब्राण्डेड भनिएका कम्पनिहरुको बारेमा पनि बुझ्ने र त्यसको उत्पादन प्रविधि विवरणको थप जानकारी लिँदा राम्रो हुन्छ ।

६. एमआरपी (अधिकतम खुद्रा मूल्य) एउटा सिमेन्टको बोरामा यसको जाँच गर्नु पनि महत्वपूर्ण हुन्छ । खुद्रा बिक्रेता वा बिक्रेताहरुले हामीलाई सीआरपी झोला एमआरपी भन्दा बढी मुल्यमा बेचेर मूर्ख बनाउन सक्छन् । यसैले सिमेन्ट किन्‍नु भन्दा पहिले एमआरपी को जाँच गरि उपभोक्तालाई कुनै पनि ठगीबाट बच्‍न मद्दत गर्छ । 

७. सिमेन्ट प्याकिङको बारेमा ध्यान दिनुपर्दछ । सिमेन्ट बोरामा उल्लेख गरिएको उत्पादन मिती, र एक्सपाएर मिती, आदि हेर्नु पर्छ । तपाईले सिमेन्ट किन्दा ३ महिना भन्दा पुरानो नकिन्‍नु होला । 

८. सिमेन्ट बोराको उत्पादक कम्पनिको ठेगाना उल्लेख गरिएको छ छैन हेर्नुपर्छ ।

तपाईले सिमेन्ट किन्दा माथि उल्लेखित प्रत्येक कुराहरु सिमेन्ट बोरामा उल्लेख गरिएको छ छैन हेर्नुपर्छ । यसले गर्दा सो सिमेन्ट प्रतिष्ठित उत्पादक कम्पनिको उत्पादन हो भन्‍ने कुरा निश्‍चित हुन्छ । सिमेन्ट किनिसके पछि त्यसलाई सुरक्षित ठाउँमा भण्डारण गर्नुपर्छ र चाँडै नै प्रयोगमा ल्याउनुपर्छ ।